„Nigdy więcej? O ludobójstwie” – spotkanie z Konstantym Gebertem
Nigdy więcej? Od tych pobrzmiewających w różnych sytuacjach i kontekstach słów rozpoczęło się spotkanie z Konstantym Gebertem w Wojewódzkiej i Miejskiej Bibliotece Publicznej 11 lutego 2025 roku. Hasło to, powstałe w izraelskich kibucach po drugiej wojnie światowej, zawierało w sobie wielkie wezwanie, aby nigdy więcej nie powtórzyła się zbrodnia ludobójstwa. Był to i jest głos wołającego na pustyni.
Konstanty Gebert jest psychologiem, dziennikarzem, publicystą, tłumaczem i nauczycielem akademickim (wykładał m.in. na Uniwersytecie Hebrajskim w Jerozolimie, Uniwersytecie Berkeley w Kalifornii i Collegium Civitas). Pracował jako korespondent wojenny. Napisał 12 książek. Za „Ostateczne rozwiązania. Ludobójcy ich dzieło” został nagrodzony Nagrodą im. Beaty Pawlak 2022 oraz Nagrodą Klio.
Pytania do naszego gościa miały na celu zrekapitulowanie głównych myśli książki. Wybrzmiała definicja ludobójstwa uchwalona przez społeczność międzynarodową po drugiej wojnie światowej dzięki ogromnemu uporowi polskiego żydowskiego prawnika Rafała Lemkina. Nasz gość opowiedział nieco więcej o pierwszym dwudziestowiecznym ludobójstwie – dokonanej w latach 1904–1907 niemieckiej zbrodni na ludach Herero i Nama w dzisiejszej Namibii. Inny duży temat to ludobójca jako człowiek moralny (czyli działający zgodnie z przyjętym przez siebie systemem wartości). Konstanty Gebert zwrócił również uwagę na początkowe symptomy, które mogą prowadzić do ludobójstwa, m.in. dehumanizujący język obecny w debacie publicznej. Poruszona też została kwestia pamięci ofiar.
Uczestnicy spotkania również włączyli się do rozmowy. Pytania dotyczyły skuteczności międzynarodowych trybunałów, obecnych działań Izraela w Strefie Gazy i ich oceny z prawnego i etycznego punktu widzenia oraz języka, jakim mówimy o uchodźcach i migrantach przybywających do Europy.
To, że ożywione dyskusje przeniosły się do kuluarów, jest naszym zdaniem dowodem na to, że potrzebujemy poruszających tematów do rozmów, obecności specjalistów, którzy pomogą te tematy naświetlić z różnych perspektyw (tu wielkie podziękowania dla Konstantego Geberta), oraz miejsca otwartego na takie spotkania. Jako biblioteka z radością pełnimy tę funkcję.
Barbara Hulek
Barbara Pawlikowska
Dział Instrukcyjno-Metodyczny
