Spotkanie DKK w Fili nr 8 WiMBP w Rzeszowie wokół książki "Drugi brzeg" Joanny Jax
Joanna Jax (właśc. Joanna Jakubczak ) – absolwentka Uniwersytetu Warmińsko – Mazurskiego. Zadebiutowała w 2014 roku „Dziedzictwem von Becków”. W 2016 roku powstała kontynuacja „Piętno von Becków”. Inne jej znane powieści to m. in. : „Długa droga do domu”, „Syn zakonnicy”, „Białe róże z Petersburga”, „Wojenna miłość”, a także cykle powieściowe : „Zemsta i przebaczenie”, „Zanim nadejdzie. W 2016 roku została Laureatką Wawrzynu – Literackiej Nagrody Warmii i Mazur. Pod pseudonimem Patrycja May wydała humorystyczną powieść „Pamiętnik ze starej szafy”.
Poruszająca historia rodziny w czasach, gdy każdy dzień był niewiadomą
„Drugi brzeg” to książka historyczno - obyczajowa. Jej akcja przypada na lata 1919 – 1920. A jej tło historyczne stanowi wojna polsko – bolszewicka. Kiedy Polska odzyskała swoje miejsce na mapie Europy wielu osobom wydawało się, że teraz będzie już tylko dobrze. Ale pojawiło się wkrótce dużo problemów. Niestety dawny wróg nie chce oddać ziem mu zabranych. Chodzi o zaborcę rosyjskiego. Na wschodnich terenach nadal trwają walki, a ludność żyje tam w niepewności każdego dnia.
W takich właśnie okolicznościach poznajemy trójkę rodzeństwa Niemojskich : Fryderyka, Gustawa i Wiktorię, którzy uwikłani w okrucieństwo wojny próbują żyć swoim życiem, kochać, marzyć, wzajemnie się wspierać, aby przetrwać ten trudny czas. Łączy ich bardzo bliska więź, każde z nich oddałoby życie za pozostałych, potrafią poświęcić wiele by pomóc drugiemu. Wiedzą, że dopóki mają siebie, wszystko musi dobrze się skończyć.
„Wszystko, co przychodzi z trudem, jest więcej warte”
Wiktoria, najmłodsza z rodzeństwa, mieszka z rodzicami i braćmi w Warszawie. Jej marzenia o maturze i dalszej nauce weryfikuje zmieniająca się sytuacja polityczna w kraju i zbliżające się zagrożenie ze strony Rosji. Gdy wybuchnie wojna Wiktoria także znajdzie się na froncie jako sanitariuszka w szpitalu polowym. Zakochuje się z wzajemnością w Piotrze Kondratowiczu, szkolnym koledze jej brata Fryderyka. Niestety Piotr to działacz Komunistycznej Partii Robotniczej Polski. Zagorzały zwolennik rewolucji, Rosji, Stalina i Lenina.
„……łudziła się, że gdy dłużej będą się spotykać, przekona Piotra, by ten nie zadawał się z ludźmi, którzy spiskują z bolszewikami……”
Dziewczyna zdaje sobie sprawę, że jej rodzina nigdy nie zaakceptuje jej wybranka. Zresztą ona też nie podziela jego poglądów. Tym bardziej, że przecież Piotr jest wykształconym człowiekiem, a nie ciemnym chłopem, który kupi każdą bajeczkę.
„ A na razie miotała się pomiędzy złością a zrozumieniem, miłością i honorem, dobrem i złem, które w przypadku Piotra Kondratowicza wcale oczywiste nie było. Tak jak on sam”.
Czy Piotr na pewno wybrał dobrą drogę? Czy w imię miłości do Wiktorii, będzie umiał z tej drogi zawrócić? Jak potoczą się losy tych dwojga, czy miłość jest w stanie pokonać wszystkie przeszkody? Każde z nich będzie musiało przejść przyspieszony kurs dojrzewania.
„Świat nie był czarno – biały, a ludzie nie dzielili się tylko na dobrych i złych. Każdy mógł znaleźć w sobie potwora, jak i iskierkę dobroci czy poświęcenia.”
Fryderyk – najstarszy z rodzeństwa, poukładany, racjonalny i z głową pełną ideałów, nadal chce pełnić służbę wojskową. Twardo stąpający po ziemi, rozważny, będący podporą całej rodziny.
„Wrócił z wojny odmieniony, dojrzalszy i gdy ojciec zamknął się w sobie………. prawie nie zauważając swoich dzieci, Fryderyk przejął jego rolę. To on wskazywał im drogę, objaśniał ,co jest dobre, a co złe i kochał bezgraniczną i bezinteresowną miłością.”
Podobnie jak ojciec jest zwolennikiem Piłsudskiego, Paderewskiego i Dmowskiego. To on często wyciąga młodsze rodzeństwo z tarapatów. Nie przypuszcza nawet, że próbując rozwiązać problemy młodszego brata, nieoczekiwanie skomplikuje życie sobie samemu. Wszystko bowiem zmieni się, gdy zakocha się w mężatce Izabeli Osmańskiej. Od tej pory będzie myślał tylko o tym jak rozwieść ją z mężem. Nie lubi Piotra Kondratowicza ( choć jest jego szkolnym kolegą ), bo ten jest komunistą. Kiedy dowiaduje się, że Wiktoria jest w ciąży z Piotrem wpada w złość i nie potrafi tego zrozumieć. Gdy Piotr zostanie aresztowany, na prośbę siostry ratuje mu życie, ale jednocześnie każe zapomnieć o Wiktorii. Potem namawia siostrę na ślub z zakochanym w niej Adamem Rzeszotańskim. Czy dziewczyna przystanie na tę propozycję? Czy można pokochać innego mężczyznę?
„Niekiedy człowiek musi zrobić coś szalonego. Inaczej życie nie miało by smaku………..Każdemu należy się chwila zapomnienia, rozkoszowanie się grzechem i pławienie się w tym, co mu smakuje najbardziej………Niekiedy egoizm bywa zdrowy i pożyteczny, a czasami zabójczy.”
Gustaw zwany przez wszystkich Guciem, najbarwniejsza i najzabawniejsza postać z całej rodziny. Student medycyny, nie interesuje go ani wojna ani polityka jedynie kobiety i dobra zabawa. Nie sądzi, by mógł się zakochać i być tylko z jedną kobietą. Choć często zachowuje się beztrosko, to w momencie próby potrafi podjąć poważne i męskie decyzje. Uważa, że w życiu bywają takie sytuacje, gdy nie można znaleźć dobrego rozwiązania. On, który nienawidził wojny , pewnego dnia porzucił studia i życie lekkoducha, by zrobić coś, czego od niego oczekiwano. Jest to taki typ bohatera, którego nie sposób nie polubić. On nawet lubi Piotra Kondratowicza i kibicuje miłości siostry. Uważa, że każdy powinien być z tym kogo kocha. Jego przyjaźń z Piotrem zostanie wystawiona na próbę, gdy ciężko ranny dostanie się do sowieckiej niewoli, a Piotr go rozpozna. Jak Piotr się wtedy zachowa? Czy pomoże Gustawowi?
Czy nowa powojenna rzeczywistość będzie dla rodzeństwa Niemojskich łaskawa? Czy będą w stanie odnaleźć swoje miejsce w nowych realiach? Jak bardzo wojna zmieni ich podejście do życia?
Autorka wprowadza czytelnika w świat postaci, którym nieobce są namiętności, bohaterstwo, honor, poświęcenie, ból, oddanie, sercowe rozterki i ukryte marzenia. Ponownie zachwyca stylem, narracją i przeplataniem fikcji z autentycznymi wydarzeniami.
„W tym wszystkim istnieją pojedynczy ludzie, ich troski, zmartwienia i uczucia”.
Bohaterowie musieli wiele razy podjąć trudne decyzje, nie zawsze moralne i etyczne. Wiktoria, Gustaw, Fryderyk i Piotr często gubili się w swoich uczuciach i osądach, ale nikt przecież nie jest nieomylny. Czasami trzeba przyznać się do błędu i w porę go zrozumieć, by nie ranić innych osób. Niektórzy z nich nie słuchają argumentów drugiej strony, każdy z nich wpatrzony jest w swój świat. Nie zawsze też dokonują właściwych wyborów. Wojna i bolesne przeżycia zaczynają rewidować ich postawy, a granica między wrogiem a przyjacielem wciąż się zmienia. Losy powieściowych bohaterów przenoszą nas w różne zakątki walczącej Polski ( Warszawa, Lwów, Kijów, Białystok )
Oprócz bohaterów fikcyjnych pojawiają się znane postaci historyczne : Józef Piłsudski, Feliks Dzierżyński, Jan Kowalewski ( jeden ze słynnych polskich kryptologów ), Julian Marchlewski czy ksiądz Ignacy Skorupka.
Joanna Jax przybliża czytelnikom realia polityczne i społeczne Polski lat 20 – tych, która musiała walczyć o swoją niezależność od Rosji i bronić się przed falą ruchów socjalistycznych, które mogły ogarnąć nawet całą Europę.
Jest to wielobarwna i wielowątkowa opowieść o sile rodziny, o trudach miłości, niełatwych wyborach, a przede wszystkim o tym, jak ważne jest rodzinne wsparcie. Ale także o ludziach, którzy potrafili walczyć i poświęcić swoje młode życie dla wielkiej i słusznej sprawy. Jest szacunek, poczucie bezpieczeństwa i wiara, że rodzina nie zawiedzie. Jest też polityka, rozmowy o nowej sytuacji Polski, o tym co będzie dalej.
„Drugi brzeg” to ciekawa i wciągająca historia miłosna, której na drodze stają przekonania i ideały. Jest to pierwsza część trylogii. Pozostałe to „Smak wolności” i „Bliski koniec”.
Małgorzata Świder - moderatorka DKK w Filii Nr 8 WiMBP w Rzeszowie
